10 sự thật (có thể bạn chưa biết) về bóng đè

Hiện tượng bóng đè là hiện tượng khi một người đã thức giấc và có thể nhận thức được mọi thứ nhưng không thể nói hay di chuyển. Bóng đè có thể đến một cách tự nhiên trong yên lặng, thậm chí người trải qua cảm giác này khá bình tĩnh với nhịp thở đều nhẹ và mắt vẫn mở. Cảm giác trĩu nặng đè nén trên ngực như mất hết không khí, hay như việc bị mắc nghẹn là chuyện khá phổ biến xảy ra với những người bị bóng đè. Trong giai đoạn đó, ta sẽ trở nên bắt đầu hoảng loạn rồi dần dà sẽ biến thành nỗi sợ. Nhì

Ngay cả với những ai không trải qua bóng đè, nó vẫn là một yếu tố hấp dẫn lâu đời của nhiều nền văn hóa. Một vài người cho rằng một con quỷ hoặc linh hồn đến thăm chính là nguyên nhân. Người khác lại cho rằng bóng đè liên quan đến những vụ bắt cóc của người ngoài hành tinh.

Bỏ qua yếu tố siêu nhiên, dưới đây là 10 sự thật có thể giúp bạn hiểu hơn về hiện tượng bóng đè.

 

Nó thường xảy ra với người lớn

 

Trong khi rối loạn giấc ngủ, lắm lúc được biết đến như ‘bệnh mất ngủ giả’ (parasomnias), là vấn đề của gần 70 triệu người Mỹ có độ tuổi khác nhau (Theo như Tổ chức quốc gia/ Tờ báo về Sức khoẻ giấc ngủ Sleep Health), bóng đè là một kiểu trong các vấn đề kể trên. Những năm niên thiếu là khoảng thời gian nó bắt đầu xuất hiện và rồi đeo bám dai dẳng về sau, đặc biệt là vì lối sống của người trưởng thành đang trở nên dần áp lực và thiếu ngủ hơn.

 

Là lúc não bạn đã tỉnh còn các thớ cơ thì không

 

Một người không thể cử động dù đã tỉnh giấc, nghĩa là não họ đã tỉnh trước khi cả cơ thể kịp thích ứng. Lúc ngủ, não chúng ta cũng để các thớ cơ tắt hoàn toàn để cơ thể không làm gì khi mơ và gây thương tổn cho chính mình. Theo trang Live Science (một trang web khoa học trực tuyến), đây là một lợi ích của việc tiến hóa được tạo ra bởi hai hoạt chất não gọi là glycine (biết đến như amino acid) và chất ức chế dẫn truyền thần kinh chính (GABA). Thông thường, những thớ cơ đang ngủ và bộ não sẽ thức vào cùng một thời điểm nhưng đối với hiện tượng bóng đè thì không phải thế.

 

Hiện tượng này có xu hướng diễn ra vào buổi sáng

 

Mọi người thường dễ bị tổn thương hơn với những đợt bóng đè và buổi sáng khi họ tỉnh giấc. Đấy là lúc ta dễ dàng rơi vào trạng thái tinh thần tỉnh táo hơn trong khi cơ thể lại gắng gượng để hoàn thành giai đoạn ngủ sâu. Nói cách khác, vì ngủ sâu diễn ra dai dẳng hơn vào sáng, khi đó khả năng khiến não thức dậy trước cả cơ thể trở nên cao hơn (theo như Very Well Mind).

 

Bóng đè có thể xảy ra với các loại rối loạn giấc ngủ khác

 

Narcolepsy là một chứng rối loạn giấc ngủ gây nên việc người ta dễ dàng ‘nghiện’ giấc ngủ ngày và ngủ thiếp đi một cách đột ngột. Đó là sự rối loạn trong cuộc sống hằng ngày, và nếu vẫn chưa đủ tệ, rối loạn giấc ngủ cũng là một yếu tố cấu thành nên bóng đè. Mặc dù ‘không phải tất cả những ai bị bóng đè cũng mắc narcolepsy’ cả hai việc này thường xuất hiện cùng nhau trên cùng một người. (Dựa theo Mayo Clinic)

 

Các đợt có thể kéo dài tới vài phút

 

Trong khi hầu hết các trường hợp bóng đè đều khá ngắn, chỉ kéo dài vài giây, một vài có thể dài hơn, lên tới vài phút. Chuyện bóng đè diễn ra lâu hơn là hoàn toàn có khả năng, nhưng không phải lúc nào cũng xảy ra. (Sleep Help)

 

Nó được ghi nhớ một cách rõ ràng

 

Bởi vì tâm trí vẫn luôn tỉnh táo khi bị bóng đè, những người trải qua nó thường nhớ mọi chuyện và những chi tiết tồi tệ vô cùng rõ ràng. Chúng ta có xu hướng quên đi những giấc mơ của mình, ngay cả giấc mơ đáng sợ, bởi khi bản thân đang vô thức thì những tiểu tiết không đáng để tâm nhiều. Nhưng vẫn còn nhận thức cùng cảnh giác trong khi mơ thì rõ ràng là rất khó chịu vì ta đâu biết được nào thực nào mơ. Thêm nữa, bóng đè khơi gợi lên những cảm xúc mạnh mẽ như sợ hãi và chúng ta có xu hướng nhớ lại với sự rành mạch hơn. (Very Well Health)

 

Ảo giác thường phổ biến và khá là đáng sợ

 

Hầu hết những người trải qua bóng đè nói rằng họ thấy một thứ gì đó đáng sợ ngồi ở đó trên ngực họ cùng với áp lực nặng trĩu, trông giống như phù thủy hay một con quái vật. Bởi vì bạn không có khả năng động đậy hay nhìn nhận rằng nó không có thực, bạn có thể tưởng tượng được nó đáng sợ đến nhường nào. Mức độ nhận thức cao xảy ra trong quá trình bóng đè có thể là lý do cho chuyện này, gây nên giấc mộng đáng sợ về mụ phù thủy và các quái vật ‘trông như huyễn tưởng’.

(Sleep Help).

 

Bóng đè diễn ra trong giấc ngủ REM (giấc ngủ mắt chuyển động nhanh)

 

Hầu hết những giấc mơ của chúng ta diễn ra trong một giai đoạn gọi là giấc ngủ mắt chuyển động nhanh (Rapid Eye Movement), hay gọi tắt là REM, giai đoạn này diễn ra khoảng một tiếng rưỡi sau khi ngủ. Chúng ta trải qua vòng lặp này vài lần trong một đêm, và mỗi khi ngủ, thời gian trong REM trở nên lâu hơn, điều này làm cho não trở nên gần như tỉnh táo hoàn toàn. Và nó thường xảy ra vào buổi sáng.

 

Là sự di truyền

 

Nếu ai đó trong gia đình bạn đã trải qua hiện tượng bóng đè, việc nó xảy ra với bạn có tỷ lệ rất cao, nghĩa là có bằng chứng cho hiện tượng bóng đè liên quan đến di truyền. Tạp chí nghiên cứu giấc ngủ Sleep Research đã hoàn thành một nghiên cứu đôi và đưa ra kết luận rằng ảnh hưởng từ di truyền đến bóng đè chỉ hơn 50%.

 

 Có thể ngăn chặn hiện tượng bóng đè

 

Để tránh xảy ra hiện tượng bóng đè, quan trọng là bạn phải biết những nguyên nhân gây ra nó, cụ thể là một số thứ như thiếu ngủ, lo lắng, trầm cảm và vài loại thuốc. Ngoài ra còn có các thói quen sống có ích trong việc ngăn chặn các giai đoạn bóng đè. Đi ngủ và thức dậy đúng giờ là ví dụ điển hình. Có cho bản thân một phòng ngủ thật thoải mái để ngủ, nghĩa là nó phải tối, tĩnh lặng, và với nhiệt độ vừa phải cũng là một biện pháp tốt. (NHS) 

 

Nếu bạn muốn biết thêm về hiện tượng bóng đè, hãy xem thêm video này trên kênh Youtube của chúng tôi.

------------------------

Dịch bởi: toietmoi

Biên tập: Hamy

Nguồn ảnh: Unplash.com

Nguồn bài viết: <https://psych2go.net/10-facts-about-sleep-paralysis/>

------------------------ 

 

BẢN THẢO
Bài viết liên quan