11 Cách Nhận Biết Một Kẻ Thích Thao Túng Cảm Xúc Của Người Khác
Gaslighting là một thủ thuật thao túng tinh thần để đạt được quyền lực nhất định. Thủ thuật này thực sự mang lại hiệu quả. Thao túng tinh thần là thủ thuật mà một người hoặc nhóm người sử dụng nhằm …Gaslighting là một thủ thuật thao túng tinh thần để đạt được quyền lực nhất định. Thủ thuật này thực sự mang lại hiệu quả.
Thao túng tinh thần là thủ thuật mà một người hoặc nhóm người sử dụng nhằm gia tăng quyền lực bằng cách khiến nạn nhân tự hoài nghi về cảm nhận thực tại của họ. Việc này hiệu quả hơn bạn nghĩ. Bất kỳ người nào cũng có thể bị thao túng tinh thần, và đây là kỹ thuật mà những kẻ lợi dụng, những tên độc tài, những kẻ ái kỷ hoặc tên cầm đầu các phe phái thường dùng. Hành vi này được thực hiện từ từ, vì thế nạn nhân không nhận ra mình đã bị tẩy não đến mức nào. Lấy ví dụ, trong bộ phim Gaslight (1944), một người đàn ông đã thao túng vợ mình đến mức khiến bà nghĩ rằng bà bị điên.
Cuốn sách “Gaslighting: Recognize Manipulative and Emotionally Abusive People – and Break Free” (tạm dịch: Đọc vị những kẻ chuyên thao túng cảm xúc và lạm dụng tình cảm của người khác) đã mô tả chi tiết dấu hiệu của những kẻ luôn thao túng cảm xúc của người khác như sau:
1. Họ nói dối trắng trợn
Bạn biết đích xác họ đang lừa gạt bạn. Tuy nhiên, họ lại nói chuyện với một phong thái rất điềm nhiên. Tại sao họ lại có thể trắng trợn như vậy? Bởi họ đang chơi đòn tâm lý đấy. Một khi họ chủ tâm muốn lừa bạn, bạn sẽ không bao giờ biết được câu chuyện có bao nhiêu phần là sự thật. Mục đích chính của họ là khiến bạn rơi vào trạng thái mơ hồ, mất niềm tin.
2. Họ phủ nhận những gì vừa nói, kể khi bạn đã có bằng chứng
Bạn nhớ như in những gì bạn đã nghe được từ họ, tuy nhiên, họ lại chịu không thừa nhận chúng. Điều này khiến bạn nghi ngờ chính mình và bắt đầu tin vào lời họ. Khi họ lặp lại điều này càng nhiều lần, bạn sẽ càng nghi ngờ bản thân và lâu dần sẽ chấp nhận những gì họ nói là sự thật.
3. Họ coi những gì gần gũi và thân yêu với bạn như một thứ vũ khí để đạt được mục đích
Họ biết rằng bạn yêu những đứa con của mình nhường nào, họ thừa hiểu bạn đề cao bản ngã cá nhân của mình ra sao. Vì vậy, đó có thể là một trong những điều đầu tiên họ nhắm đến. Nếu bạn có con, họ sẽ nói với bạn rằng đáng lẽ bạn không nên sinh ra chúng. Họ sẽ nói rằng bạn sẽ trở nên ‘có giá’ hơn nếu bạn cư xử hư hỏng. Mục đích của họ là nhắm đến điều sâu thẳm bên trong con người bạn.
4. Họ làm bạn suy sụp theo thời gian
Họ sẽ từ từ, từng bước một khiến tinh thần của bạn bị suy sụp – họ thật sự xảo quyệt. Hôm nay họ nói dối bạn một chút, ngày mai một chút, ngày kia một chút…dần dà, bạn sẽ bị những lời nói ấy cuốn vào. Thủ đoạn này hiệu quả đến mức ngay cả những người thông minh nhất cũng có thể bị ảnh hưởng. Nó giống như câu chuyện “ếch trong chảo rán”: Nhiệt độ được tăng lên từ từ, vì vậy ếch không bao giờ nhận ra điều gì đang xảy ra với nó.
5. Hành động của họ không ăn khớp với lời nói
Khi phải làm việc với một kẻ chuyên thao túng người khác, hãy nhìn vào những gì họ đang làm hơn là những gì họ đang nói. Vì những gì họ đang làm mới nói lên dụng ý thực sự của họ, còn mấy lời nói chỉ là điều sáo rỗng.
6. Họ tung hỏa mù bằng cách ban phát cho bạn một chút cảm xúc tích cực
Những người kiểu này luôn nói với bạn rằng bạn không có giá trị gì cả, nhưng thỉnh thoảng lại không tiếc lời ca ngợi bạn vì những điều bạn đã làm. Bạn nghĩ, “Có lẽ họ không tệ đến thế”. Tuy nhiên, đây chỉ là một nỗ lực được tính toán trước nhằm làm cho bạn bị lung lay tinh thần và nghi ngờ chính mình thêm một lần nữa. Nếu chịu để ý, bạn sẽ nhận thấy những gì họ vừa khen bạn toàn là những điều có ích cho họ.
7. Họ hiểu rằng sự mơ hồ có thể làm suy yếu tinh thần của con người
Họ biết rằng mọi người thích có một cảm giác ổn định và bình thường. Mục tiêu của họ là cướp đi cảm giác này và khiến bạn liên tục nghi hoặc mọi thứ. Và như bản năng vốn có, bạn sẽ hướng đến người giúp bạn cảm thấy ổn định hơn. Người đó không ai khác chính là họ.
8. Họ cố gắng điều khiển suy nghĩ của bạn
Họ là một người nghiện ma túy hoặc một kẻ lừa đảo, nhưng họ liên tục buộc tội bạn về điều đó. Họ lặp lại điều này liên tục đến nỗi bạn bắt đầu cố gắng để tự vệ và hoàn toàn phân tâm khỏi hành vi của họ.
9. Họ âm thầm làm cho mọi người chống lại bạn
Họ luôn là bậc thầy trong việc xác định và thao túng những người mà họ có thể lợi dụng để chống lại bạn. Họ sẽ đưa ra những bình luận như: “Người này biết rằng cậu đã làm sai” hoặc “Người này cũng biết cậu là kẻ vô dụng”. Lưu ý, điều này không có nghĩa là những người kia đã thực sự nói thế. Đó chẳng qua chỉ là trò lừa phỉnh của những kẻ thích thao túng người khác. Họ sử dụng chiến thuật này để khiến bạn cảm thấy không biết nên tin tưởng ai, và khi ấy bạn buộc phải quay trở lại với họ. Và đó chính xác là những gì họ muốn: Chiếm nhiều quyền kiểm soát hơn thông qua việc cô lập bạn.
10. Họ nói với chính bạn hoặc người khác rằng bạn bị điên
Đây là một trong những thủ đoạn hiệu quả nhất của họ bởi nó sẽ khiến mọi người quay lưng với bạn. Những kẻ xảo quyệt này biết nếu họ khiến mọi người nghi ngờ sự tỉnh táo của bạn thì sẽ chẳng ai tin bạn khi bạn nói rằng họ mới chính là kẻ không kiểm soát được hành vi. Quả là một kỹ thuật bậc thầy.
11. Họ nói với bạn rằng tất cả những người khác đều là kẻ nói dối
Bằng cách nói với bạn rằng mọi người khác (gia đình bạn, giới truyền thông) là kẻ dối trá, họ lại khiến bạn đặt câu hỏi về sự trung thực của chính mình. Bạn chưa bao giờ biết ai đó có đủ sự táo bạo để làm điều này, vì vậy họ sẽ là người có nghĩa vụ nói sự thật cho bạn, phải không? Không. Đó chỉ là một thủ thuật thao túng tâm lý. Nó khiến mọi người chuyển sự chú ý vào họ để mong tìm được những thông tin “chính xác” (độ “chính xác” đến đâu thì chưa chắc).
Bạn càng nắm vững các dấu hiệu này bao nhiêu thì bạn càng dễ nhận diện được kiểu người thao túng cảm xúc và nhanh chóng thoát khỏi cái bẫy của họ bấy nhiêu.
Dịch: Tú Anh
Biên tập: Hương
Ảnh: Photo by Joanna Kosinska on Unsplash; Internet
A Crazy Mind là một dự án phi lợi nhuận với hơn 100 cộng tác viên trên khắp cả nước. Với mục tiêu đem lại và nâng cao kiến thức tâm lý tới cộng đồng, chúng tôi mong nhận được sự ủng hộ và đóng góp của các bạn. Các quý độc giả có thể donate cho A Crazy Mind tại đây: http://acrazymind.vn/donate/ . Xin cảm ơn!
(*) Bản quyền bài dịch thuộc về A Crazy Mind. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là “Nguồn: Acrazymind.vn”. Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.
(**) Follow Facebook A Crazy Mind để đọc các bài dịch khác và cập nhật các bài viết mới hằng ngày và tham gia nhóm cộng đồng tự chữa lành của A Crazy Mind tại: https://www.facebook.com/groups/371004360098732/
(***) Trở thành Cộng tác viên để rèn luyện tư duy ngôn ngữ và đóng góp kiến thức cho cộng đồng tại https://bit.ly/2EiflcL