4 Dạng Rối Loạn Ăn Uống (Eating Disorder)

Rối loạn ăn uống không chỉ là có thói quen ăn uống không lành mạnh. Rối loạn ăn uống là tình trạng sức khỏe tâm thần phức tạp, nên được điều trị bằng can thiệp về mặt y tế và tâm lý. Các cuộc khảo sát gần đây cho thấy rằng chỉ riêng ở Mỹ, đã có tới hơn 10 triệu nam giới và 20 triệu nữ giới được chẩn đoán mắc chứng rối loạn ăn uống ở một vài thời điểm trong cuộc sống. 

Hiệp hội Tâm lý học Hoa Kỳ (2013) đã xác định được 4 dạng rối loạn ăn uống chính, bao gồm: chán ăn tâm thần, ăn ói, ăn vô độ và rối loạn ăn uống hạn chế/giới hạn.

1. Chán ăn tâm thần (Anorexia Nervosa)

Chán ăn tâm thần là dạng rối loạn ăn uống được nhiều người biết đến nhất. Đặc trưng của dạng chán ăn này nằm ở nhận thức không thực tế về hình thể và nỗi sợ hãi cực độ của việc tăng cân, dẫn đến tình trạng tự bỏ đói kéo dài. Những ai là nạn nhân của chứng chán ăn này gần như hoàn toàn ngừng ăn, và kết quả là họ sút cân nghiêm trọng. Họ tin rằng họ béo ngay cả khi họ đã gầy đến mức báo động và sẽ làm bất cứ điều gì để tránh tăng cân.

Chán ăn xảy ra phổ biến nhất ở các cô gái vị thành niên, thường ở độ tuổi 13 – 18. Người ta ước tính rằng chán ăn sẽ ảnh hưởng đến hơn 3,7% nữ giới trên toàn thế giới và hơn ⅓ trong số những người mắc chứng này sẽ chết vì đói và suy dinh dưỡng. Trên thực tế, Hiệp hội Tâm lý học Hoa Kỳ (2013) phát hiện rằng tỷ lệ tử vong của chứng chán ăn ở mức cao nhất trong số tất cả các tình trạng hay bệnh lý tâm thần khác. 

2. Ăn ói

Tương tự như chán ăn, ăn ói liên quan đến nỗi sợ tăng cân và bận tâm với việc gầy đi. Tuy nhiên, thật khó để phát hiện ai mắc phải chứng ăn ói vì họ thường có thể duy trì cân nặng cơ thể khỏe mạnh. Những người thuộc dạng ăn ói không bỏ đói bản thân để gầy đi mà thay vào đó, họ tự thanh lọc những gì họ đã ăn sau đó. Họ có thể làm điều này bằng cách buộc bản thân phải nôn ra, uống thuốc nhuận tràng và thuốc lợi tiểu, hay duy trì chế độ luyện tập cứng nhắc và quá mức.

Những triệu chứng khác của dạng ăn ói (thường là tác dụng phụ của việc tự thanh lọc) bao gồm: mòn men răng, sâu răng và xỉn màu, đau họng, mất nước và mất cân bằng điện giải. Giống như chứng chán ăn, ăn ói có xu hướng phát triển trong giai đoạn thiếu niên và đầu trưởng thành (thường ở độ tuổi 10 – 15) và phổ biến hơn ở nữ giới. Ăn ói ảnh hưởng đến hơn 1,1 – 4,25% dân số nữ toàn cầu khiến nó trở thành dạng rối loạn ăn uống phổ biến nhất.  

3. Ăn vô độ

Tiếp theo chính là ăn vô độ (BED), được đặc trưng bởi các đợt thường xuyên ăn quá mức không kiểm soát được. Nó thường liên quan đến việc mất kiểm soát bản thân khi ăn, cảm giác xấu hổ và mặc cảm và cảm thấy không thể dừng ăn được. Điều khiến chứng ăn vô độ khác biệt so với các dạng rối loạn ăn uống khác là việc thiếu đi những hành vi tự thanh lọc đồ ăn hay hạn chế chế độ ăn kiêng. Đó là lý do tại sao những ai đang vật lộn với dạng rối loạn này thường kết thúc với việc béo phì.

Ăn vô độ cũng phổ biến ở nam giới hơn nữ giới, và nó thường xuất hiện ở giai đoạn đầu đến cuối tuổi trưởng thành. Các khảo sát gần đây cho thấy hơn 2,85 người Mỹ trưởng thành sẽ trải qua BED trong suốt cuộc đời của họ, và 5,2% những ai được chẩn đoán mắc chứng này sẽ chết vì các biến chứng sức khỏe do thừa cân.

4. Rối loạn ăn uống hạn chế/giới hạn

Rối loạn ăn uống hạn chế/ giới hạn (ARFID) (trước đây được biết đến với cái tên “rối loạn ăn uống ở trẻ sơ sinh” và “rối loạn ăn uống có chọn lọc”) là một dạng rối loạn ăn uống liên quan đến việc ăn uống hạn chế và thường được chẩn đoán ở trẻ nhỏ (từ 6 – 12 tuổi). Tuy nhiên, không giống như chứng chán ăn, những ai mắc ARFID thường tránh ăn một số loại thực phẩm nhất định không phải vì họ ý thức về cân nặng, mà bởi vì họ không thích cảm giác hay trải nghiệm khi ăn loại thức ăn đó.

Mặc dù rất nhiều trẻ em trải qua giai đoạn kén ăn khi còn nhỏ (chẳng hạn như chỉ ăn thức ăn mình yêu thích), ARFID trở nên nghiêm trọng hơn vì nó khiến trẻ không tiêu thụ đủ lượng calo và chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển của chúng. Bên cạnh một phạm vi hạn chế về đồ ăn yêu thích, các triệu chứng khác của ARFID cũng bao gồm nỗi sợ bị nghẹn và/hoặc nôn. Hơn 3-5% trẻ em được chẩn đoán mắc ARFID và nó có xu hướng phát triển phổ biến hơn ở bé trai so với bé gái.

Việc nâng cao nhận thức về rối loạn ăn uống đã trở nên quan trọng hơn bao giờ hết, khi mà các con số thống kê cho thấy các trường hợp rối loạn ăn uống nghiêm trọng thường không được điều trị và chẩn đoán. Khi những người mắc chứng rối loạn ăn uống không nhận được sự giúp đỡ họ cần, cơ hội để hồi phục sẽ rất mong manh và chứng rối loạn có thể sẽ xấu đi theo thời gian. Tuy nhiên, khi bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này, bạn sẽ có thể trở nên tốt hơn trong việc đồng cảm và thể hiện lòng thương với những người cần giúp đỡ.

Nếu bạn hay bất kỳ ai mà bạn biết đang phải vật lộn với rối loạn ăn uống, hãy nói chuyện với chuyên gia và nhận được sự giúp đỡ bạn cần để trở nên tốt hơn.

Dịch: Thương Hoài
Biên tập: Tuấn Ngọc
Minh họa: (Ảnh tham khảo trên internet)
Nguồn: https://psych2go.net/4-kinds-of-eating-disorders/
A Crazy Mind là một dự án phi lợi nhuận với hơn 100 cộng tác viên trên khắp cả nước. Với mục tiêu đem lại và nâng cao kiến thức tâm lý tới cộng đồng, chúng tôi mong nhận được sự ủng hộ và đóng góp của các bạn. Các quý độc giả có thể donate cho A Crazy Mind tại đây: http://acrazymind.vn/donate/ . Xin cảm ơn!
(*) Bản quyền bài dịch thuộc về A Crazy Mind. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là “Nguồn: Acrazymind.vn”. Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.
(**) Follow Facebook A Crazy Mind để đọc các bài dịch khác và cập nhật các bài viết mới hằng ngày và tham gia nhóm cộng đồng tự chữa lành của A Crazy Mind tại: https://www.facebook.com/groups/371004360098732/
(***) Trở thành Cộng tác viên để rèn luyện tư duy ngôn ngữ và đóng góp kiến thức cho cộng đồng tại https://bit.ly/2EiflcL