Giận dữ có phải là một cách để giải tỏa những cảm xúc dồn nén trong tâm hồn mỗi con người không?
...
Bạn có thể phân biệt được đâu là giận dữ tiêu cực và giận dữ bộc phát một cách đơn giản không mang lại tổn thương không?
Giống như hầu hết những cảm xúc khác, giận dữ cũng có nhiều mặt. Nếu chỉ nghe tên gọi của một loại cảm xúc thì ta có thể thấy, giận dữ chỉ là những cảm xúc tiêu cực mà ta cần kiềm chế. Nhưng đôi khi, bộc lộ giận dữ có thể giúp ta giải phóng những năng lượng tiêu cực ra khỏi cơ thể.
Giận dữ là một cảm xúc bình thường mà hầu hết ai cũng có. Giống như tất cả những cảm xúc khác, nó mang đến những thay đổi về sinh lý học trong cơ thể con người ví dụ như nhịp tim, huyết áp, hoocmon … đều tăng nhanh. Vậy bản chất của giận dữ là xuất phát từ đâu? Đó là khi con người quá lo lắng hay suy nghĩ nhiều về những vấn đề cá nhân. Chúng ta thường tỏ ra giận dữ khi nào? Khi không đạt được mong muốn trong cảm xúc hay những gì mình khát khao ở một vấn đề nào đó? Mỗi lần người khác không làm vừa ý mình chúng ta đều tỏ thái độ khó chịu và dần dần trở thành giận dữ. Nói về giận dữ, chúng ta luôn hiểu rằng đó là cảm giác khó chịu và tức giận trước một sự việc nào đó. Khiến chúng ta luôn trong trạng thái căng thẳng và sẵn sàng sửng cổ cãi nhau hay có những hành động mạnh vào đối phương, người đang khiến chúng ta tức giận. Đó tuy rằng là những biểu hiện bình thường của phản ứng tự nhiên nhưng lại tiềm ẩn những rủi ro lớn mà nếu không kiểm soát được chúng ta sẽ bị cơn giận chế ngự.
Hàng ngày, chúng ta đều có thể thấy xung quanh mình sự tức giận của mọi người hay của chính mình. Từ những việc đơn giản nhất diễn ra trong cuộc sống bình thường. Một bà mẹ tức giận vì đứa con của mình không chịu ăn để đi học khiến cho cô ấy bị trễ làm. Một người đi đường giận dữ vì cách đi xe phóng nhanh vượt ẩu của cậu thanh niên nào đó khiến cho anh ta suýt bị ngã xe…. Hay sự tức giận từ chính chúng ta khi hôm nay bị trễ làm do đồng hồ báo thức bị hỏng. Và rất nhiều những sự tức giận khác từ lớn đến nhỏ và hầu hết là cách để chúng ta giải tỏa cảm xúc của bản thân. Đó là những sự tức giận mà chúng ta đều có thể bắt gặp trong cuộc sống hàng ngày. Vì nó vẫn là những gì luôn xảy ra và là cách để chúng ta phản hồi lại thế giới bên ngoài cũng như chưa hề có hậu quả nghiêm trọng nên chúng ta vẫn thể hiện sự tức giận như những cảm xúc bình thường. Một biểu hiện tự nhiên thuộc về bản năng của cơn giận, đó là hành động một cách công kích. Giận dữ là phản ứng mang tính kích thích khi đối diện với nguy hiểm. Nó thúc đẩy cảm xúc và hành vi mang tính phòng vệ mạnh mẽ, khiến chúng ta phải chiến đấu để bảo vệ bản thân khi bị tấn công. Vì lý do này mà đôi khi sự giận dữ là cần thiết để sống sót. Với những giận dữ ở mức độ nhẹ thì chúng ta cũng không thể dùng bạo lực nên cơn giận cũng là cách để chúng ta giảm bớt áp lực.
Nhưng có những sự tức giận vượt ra khỏi sự giải phóng cảm xúc thông thường, nó dẫn đến những hành vi sai trái mà cần được thay đổi. Khi chúng ta không thể kiểm soát được những hành vi trong lúc tức giận điều gì sẽ xảy ra? Đó là việc người chồng khi giận dữ có thể đánh đập vợ con một cách tàn bạo. Hay có những người chỉ vì tức giận mà sẵn sàng giết cả người thân. Sự thể hiện cảm xúc thái quá chỉ vì những chuyện bình thường không đáng đều có thể dẫn đến sai lầm không thể sửa chữa. Nếu nói đến việc một người không thể phân biệt được hành vi của mình và kiểm soát được những cảm xúc tiêu cực. Một số người cho rằng khi giận dữ cứ thoải mái xả ra ngoài thay vì kìm nén trong lòng và họ dùng những lời biện minh này để làm tổn thương người khác. Tuy nhiên quá “tự do” với con giận sẽ càng làm tăng thêm sự giận dữ. Điều đó dẫn đến những trường hợp trở thành tệ nạn của xã hội.
Tại sao có những người lại dễ tức giận hơn những người khác? Một số người thực sự nóng nảy hơn người khác, họ rất dễ tức giận và nhiều cảm xúc hơn người bình thường. Cũng có những người không thể hiện cơn giận của họ một cách bốc đồng, nhưng lại thường xuyên khó chịu và cộc cằn. Có những người khi tức giận không phải lúc nào cũng chửi rủa và vứt đồ đạc mà họ thu mình lại và rơi vào trạng thái suy nhược. Nói chung, những người dễ tức giận thường có một điểm chung là khả năng chịu đựng sự thất vọng thấp. Họ dễ dàng bị chi phối bởi hoàn cảnh khó khăn. Họ dễ bị tức điên lên nếu tình huống bằng cách nào đó không công bằng hay họ bị bắt bởi những lỗi nhỏ.
Điều gì khiến những người này cư xử như thế? Có rất nhiều lý do, một trong số đó có thể là do di truyền học sinh lý học. Một vài đứa trẻ sinh ra đã rất dễ cáu bẩn, dễ giận dữ hoặc tự ái, và những dấu hiệu này thể hiện rất rõ ở giai đoạn đầu đời. Một số yếu tố khác có thể là văn hoá xã hội. Giận dữ thường bị xem như là cảm xúc tiêu cực, chúng được dạy rằng sẽ ổn thôi nếu thể hiện sự lo lắng nhưng sẽ không ổn nếu thể hiện sự tức giận. Và điều đó khiến chúng không học được cách kiểm soát sự giận dữ hoặc thể hiện nó ra một cách đúng đắn. Nền tảng gia đình cũng ảnh hưởng tới sự giận dữ. Điển hình, những người dễ giận dữ thường được sinh ra trong một gia đình có nhiều xáo trộn, bất đồng và không có khả năng giao tiếp về mặt cảm xúc. Khiến cho việc hình thành tính cách của nhiều đứa trẻ ngay từ đầu đã bị ảnh hưởng theo hướng tiêu cực. Vì vậy, môi trường sống có sự tác động rất lớn đến việc hình thành cảm xúc của con người.
Cơn giận không được thể hiện ra bên ngoài có thể kéo theo nhiều vấn đề khác. Nó có thể dẫn đến những phát triển về tính cách lúc nào cũng nghi ngờ và chống đối. Họ không biết làm sao để thể hiện cơn giận dữ của mình một cách phù hợp. Vì vậy, chúng ta cần học cách kiểm soát cơn giận dữ của mình. Điều này không chỉ là kiểm soát hành vi bên ngoài mà còn kiểm soát những phản ứng bên trong, giúp giảm nhịp tim, trở nên bình tĩnh và khiến cho cảm xúc hạ nhiệt.
Mục tiêu của kiểm soát giận dữ là giảm cảm xúc lẫn những khuấy động sinh lý học gây ra sự giận dữ. Bạn không thể loại bỏ hay trốn tránh những thứ hay những người mà làm bạn tức giận, cũng như không thể thay đổi họ, nhưng bạn có thể học cách kiểm soát những phản ứng của bạn. Mỗi khi tức giận bạn hãy nhắc nhở bản thân rằng giận dữ không giải quyết được vấn đề gì cả và nó cũng không khiến bạn tốt hơn. Bạn có thể học cách thư giãn, điều hoà hơi thở để mỗi khi bạn biết mình sắp tức giận hãy thở đều để nhịp tim ổn định. Lý trí đánh bại sự giận dữ vì sự giận dữ, ngay cả khi chính đáng, cũng có thể nhanh chóng trở nên phi lý. Thế nên đừng để cảm xúc lấn át. Hãy xây dựng cho mình một cảm xúc lành mạnh trước mọi vấn đề, đôi khi nên biết lúc nào cần phải tức giận là lúc nào thì không. Học cách kiểm soát cảm xúc sẽ giúp bạn nhìn thế giới với một màu sắc hoàn toàn khác. Khiến cho tâm hồn bạn lúc nào cũng thoải mái, không còn sự khó chịu, giận dữ với mọi thứ xung quanh nữa.
Hãy là người sử dụng cảm xúc thông thái.
Người viết: Sora
Ảnh: Photo by mohamed abdelghaffar from Pexels
Photo by Fernando Cabral from Pexels