Hiểu Về Anorexia Nervosa: Chứng Chán Ăn Tâm Thần

Điều gì đã làm cho một người tự bỏ đói mình?

Chán ăn tâm thần là một rối loạn làm biến dạng hình ảnh cơ thể của nạn nhân và khiến họ kiên quyết nhịn đói, đây là một trong những tình trạng sức khỏe tâm thần nguy hiểm nhất. 4% những người mắc chứng chán ăn tâm thần chết vì rối loạn, và 20% chết vì các biến chứng của nó, chẳng hạn như tự tử hoặc các vấn đề về tim mạch.

Đối với người bình thường, một người mắc chứng chán ăn tâm thần có vẻ như là một người kỳ lạ. Bởi vì khả năng sinh tồn của con người cùng với sự khó chịu khi cơ thể cảm thấy quá đói làm cho người ta tưởng rằng chứng chán ăn này khó có thể xảy ra. Tuy nhiên, chúng ta đang sống trong một thế giới bị ám ảnh bởi cái đẹp và văn hóa của chúng ta lại đánh đồng cái đẹp với sự gầy gò. Đối với một số người, điều này dẫn đến sự thúc đẩy quá mức về mong muốn giảm cân, và khoảng 1% dân số là nữ đã mắc phải chứng rối loạn ăn uống tâm thần này. Định kiến của xã hội chúng ta về một hình ảnh riêng lẻ không giải thích được cả bức tranh đầy đủ, bởi vì hầu hết mọi người không bao giờ bị mắc chứng rối loạn ăn uống. Có những nghiên cứu đang được thực hiện để tìm ra những lời giải thích mới cho chứng chán ăn tâm thần, và từ đó giúp tìm ra phương pháp tốt hơn để ngăn ngừa rối loạn này. Một bài viết trên Psychiatric Times của Tiến sĩ Walter H. Kaye cố gắng tìm ra các nguyên nhân gây chán ăn.

Vai trò của Gen

Giống như hầu hết các tình trạng sức khỏe tâm thần khác, chứng chán ăn tâm thần có thể xảy ra do di truyền. Những người mắc chứng chán ăn có nhiều khả năng có cha mẹ hoặc thành viên gia đình đã mắc phải chứng rối loạn này. Tất nhiên, điều này cũng chỉ ra nguyên nhân môi trường gây ra sự rối loạn này, và môi trường chắc chắn là một trong những nguyên nhân gây ra chứng biếng ăn tâm thần. Mặc dù một nghiên cứu về sự phát triển của cơ thể cho thấy gen đóng vai trò cơ bản trong việc gây ra chứng rối loạn này. Một nghiên cứu gần đây đã chỉ ra sự liên kết giữa chứng chán ăn với một gen mã hóa cho một loại enzyme có vai trò trong việc chuyển hóa cholesterol. Các tác giả của nghiên cứu này cho rằng điều này có nghĩa là chứng chán ăn tâm thần bằng cách nào đó có liên quan đến sự gián đoạn của quá trình chuyển hóa cholesterol trong cơ thể chúng ta.

Có thể là do gen di truyền không ảnh hưởng nhiều đến chứng chán ăn tâm thần, nhưng những đặc điểm tính cách của một người có xu hướng làm cho người đó mắc phải rối loạn này. Những kiểu tính cách như: cầu toàn, ám ảnh và lo lắng đều có liên quan đến chứng chán ăn và những nét tiêu biểu này có xu hướng xuất hiện ở thời thơ ấu. Điều này cho thấy sự ảnh hưởng của di truyền. Có khả năng là sự tương tác giữa gen và môi trường làm cho rối loạn này phát triển hơn.

Sự mất kết nối với những tín hiệu của cơ thể

Bất cứ ai từng trải qua cơn đói đều sẽ tự hỏi làm thế nào mà một người mắc chứng chán ăn có thể nhịn đói lâu như vậy. Sự nhạy cảm với các tín hiệu cơ thể như dạ dày sôi ùng ục hoặc cơn đau bụng do đói được gọi là nhận thức nội cảm. Những người mắc chứng chán ăn có thể bị suy giảm về nhận thức nội cảm. Điều này không chỉ làm giảm sự nhạy cảm của họ với tín hiệu đói. Mà còn làm cho họ cảm thấy ít thoải mái hơn khi dạ dày trống rỗng được lấp đầy so với những người có nhận thức nội cảm mạnh.

Nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những người mắc chứng chán ăn cũng gặp khó khăn trong việc xác định cảm xúc. Việc thiếu hụt về nhận thức nội cảm cũng đóng một vai trò gây ra hiện tượng này.

Sự vô cảm với phần thưởng

Bạn có thể không nhận ra, nhưng ăn uống là một hoạt động bổ ích vốn có. Thỏa mãn cơn đói giúp ta cảm thấy thoải mái cả về thể chất lẫn tinh thần, vì vậy các bác sĩ từ lâu đã tự hỏi làm thế nào mà người mắc chứng biếng ăn tâm thần có thể bỏ qua các phần thưởng thường đi kèm với việc ăn uống. Những người mắc chứng chán ăn rất nhạy cảm với phần thưởng này và thường từ chối việc thỏa mãn ý muốn của cơ thể, mà không cảm thấy mình bị tổn hại. Nghiên cứu đã phát hiện ra rằng quan sát này không chỉ là giai thoại; trong nghiên cứu về hành vi đã chỉ ra rằng những người mắc chứng chán ăn có sự tăng khả năng trì hoãn những phần thưởng – chẳng hạn như tiền.

Các nghiên cứu hình ảnh về não bộ đã chỉ ra rằng người mắc chứng chán ăn tâm thần vừa không nhạy cảm với phần thưởng vừa rất nhạy cảm với sự trừng phạt. Nói cách khác, người bệnh bị ám ảnh bởi hậu quả của hành động của họ. Trong khi hầu hết mọi người sẽ bị hấp dẫn bởi cơn đau tức thời được gây ra bởi cơn đói, thì người mắc chứng chán ăn tâm thần lại bị ám ảnh bởi hậu quả của việc ăn uống: tăng cân. Ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy hiện tượng này có thể là do sự hoạt động kém của hệ thống limbic kết hợp với sự hoạt động quá mức của chức năng điều hành của não.

Lo âu

Không có gì ngạc nhiên khi chứng chán ăn tâm thần có liên quan đến sự lo âu. Những người bệnh có xu hướng ám ảnh về cân nặng của họ và cách họ xuất hiện trước mặt người khác, và họ thường đặt ra những tiêu chuẩn cao đến mức không tưởng cho bản thân mình. Những người bị rối loạn bị ám ảnh với việc từ chối những điều gây hại đến bản thân mình một cách đặc biệt. Điều này có thể khá kì lạ, vì dù biết rằng việc nhịn ăn có hại đến mức nào. Nhưng người mắc chứng chán ăn tâm thần xem việc tăng cân là thứ gây hại, chứ không phải việc bỏ đói bản thân. Do đó, điều này nghĩa là họ sẽ có đủ can đảm để liên tục tự tước đoạt thức ăn như một phản ứng với sự lo âu.

Cơ chế sinh hóa có thể giải thích sự lo âu của những người mắc chứng chán ăn tâm thần. Một nghiên cứu cho thấy sự tăng lên của việc giải phóng dopamine có thể là lý do gây ra nỗi lo âu của người mắc bệnh, mà đối với hầu hết mọi người nó lại là nguồn gốc đem lại sự thỏa mãn. Do đó, phần thưởng của việc ăn uống có thể thực sự làm tăng sự lo âu của người mắc chứng chán ăn tâm thần.

Không có yếu tố duy nhất nào có thể giải thích đầy đủ mọi trường hợp của chứng chán ăn tâm thần, và những người mắc chứng chán ăn tâm thần khác nhau trải qua những yếu tố nguy cơ khác nhau để dẫn đến việc phát triển thành bệnh. Tuy nhiên, bằng cách hiểu được nguyên nhân chủ đích của chứng chán ăn tâm thần, các bác sĩ lâm sàng có thể hiểu rõ hơn về cách điều trị chứng rối loạn làm suy nhược cơ thể này.

Dịch: Phuong Hoang

Biên tập: Tuấn Ngọc
Minh họa: (Ảnh tham khảo trên internet)

Nguồn: https://www.psychologytoday.com/us/blog/when-your-adult-child-breaks-your-heart/201407/understanding-anorexia-nervosa

A Crazy Mind là một dự án phi lợi nhuận với hơn 100 cộng tác viên trên khắp cả nước. Với mục tiêu đem lại và nâng cao kiến thức tâm lý tới cộng đồng, chúng tôi mong nhận được sự ủng hộ và đóng góp của các bạn. Các quý độc giả có thể donate cho A Crazy Mind tại đây: https://acrazymind.vn/donate/ . Xin cảm ơn!
(*) Bản quyền bài dịch thuộc về A Crazy Mind. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là “Nguồn: Acrazymind.vn”. Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.
(**) Follow Facebook A Crazy Mind để đọc các bài dịch khác và cập nhật các bài viết mới hằng ngày và tham gia nhóm cộng đồng tự chữa lành của A Crazy Mind tại: https://www.facebook.com/groups/371004360098732/
(***) Trở thành Cộng tác viên để rèn luyện tư duy ngôn ngữ và đóng góp kiến thức cho cộng đồng tại https://bit.ly/2EiflcL