Lựa chọn phép ẩn dụ cho cuộc sống sao cho phù hợp với hành trình của bạn

Phép ẩn dụ là những giả thiết được đặt vào một sự việc, mà chính nó thật ra là một thứ khác. Ẩn dụ là cách tạo ra phép so sánh khác với nghĩa đen, mang ý nghĩa tượng hình.

Phép ẩn dụ cho cuộc sống là một cách so sánh nó với nhiều thứ khác theo cách có thể giúp bạn nghĩ về cuộc đời và những vấn đề của bản thân trong nhiều mặt. Nói chung, phép ẩn dụ không chỉ giúp mọi người diễn giải và tô thêm sắc màu cho cuộc đời mà còn đem lại nguồn năng lượng tích cực, động lực hay lòng biết ơn. 

Bài viết ngày hôm nay sẽ đưa ra một vài phép ẩn dụ có thể được dùng để truyền cảm hứng (hoặc giúp bạn thoát khỏi lối mòn) trong cuộc sống hằng ngày của bạn.

Phép ẩn dụ cho cuộc sống bắt đầu như thế nào

Những phép ẩn dụ này hình thành như nào? Khi còn thơ, chúng ta bắt đầu hiểu và hình thành nên thế giới. Nếu ta nghĩ rằng não bộ là một chiếc tủ chứa tài liệu, thì thời thơ ấu là lúc ta mở những tài liệu ấy và dán nhãn cho chúng.

Chúng ta thường dành cả đời cho việc đưa những thông tin mới mẻ vào các tệp cũ này. Nếu có thời thơ ấu lành mạnh thì ta sẽ có một hệ thống các thông tin khá là tốt. Ngược lại nếu tuổi thơ phải trải qua những khó khăn, thì cả phần đời còn lại của chúng ta đều phải nỗ lực rất nhiều. Ta không biết nguồn gốc của hầu hết các phép ẩn dụ cuộc sống, nhưng số nhiều trong chúng đã trường tồn trước sự khắc nghiệt của thời gian với những lí do chính đáng.

Ảnh hưởng của phép ẩn dụ cho cuộc sống

Làm thế nào để phép ẩn dụ giúp cuộc đời trở nên thật ý nghĩa? Phép ẩn dụ không chỉ giúp ta xác định và ghi lại trải nghiệm, chúng còn được dùng để cải thiện cuộc sống chúng ta bằng nhiều cách.

Ví dụ, trong mắt vài người, cuộc sống này chính là một trận chiến. Mỗi cuộc gặp gỡ là một cuộc đấu tranh, và nếu họ không thắng, cảm giác thua cuộc sẽ bủa vây họ. Một số khác nhìn cuộc đời như một chuyến phiêu lưu. Ngày mới đến mang theo nhiều cơ hội để khám phá, tìm tòi và nếu ngày hôm nay có gì đó tồi tệ xảy ra, ta luôn có ngày mai.

Nếu bạn đang phải đối mặt với một thử thách, một phép ẩn dụ có thể sẽ giúp bạn thấy được bức tranh toàn vẹn và truyền sức mạnh cho bạn. Ví dụ, người nào đó trải qua điều trị ung thư có thể nhìn nhận cuộc hành trình của họ như một chuyến leo núi.

Những phép ẩn dụ cũng có thể đưa ra một bức tranh giúp người khác bước vào thế giới của bạn. Sự thật là một bức tranh đáng giá hơn ngàn lần những con chữ, nhưng một hình mô tả (phép ẩn dụ) đôi khi có thể làm điều tương tự. Ngoài ra, phép ẩn dụ tiêu cực có thể giúp bạn thấy rằng mình đã không sống một cuộc đời theo cách mà bản thân muốn. Điều đó sẽ là ngòi nổ giúp bạn thay đổi.

Mặc dù không có nhiều nghiên cứu cụ thể đi sâu vào các phép ẩn dụ cuộc sống và sức khỏe, nhưng suy nghĩ tích cực mang lại nhiều lợi ích theo nhiều cách. Thái độ chung của sự lạc quan có sự tương đồng với tỷ lệ thấp những căn bệnh ung thư, đau tim, đột quỵ, suy hô hấp và nhiễm trùng.

Những phép ẩn dụ phổ biến cho cuộc sống

Phép ẩn dụ cho cuộc sống không phải lúc nào cũng rõ ràng. Chúng ta có thể lùi xa hơn để có một cái nhìn sơ lược về vài ví dụ. Bởi vì cách chúng ta nhìn nhận cuộc sống có thể mang tác động lớn đến cách cuộc sống chúng ta vận hành, thế nên việc ngẫm nghĩ về những ẩn dụ về cuộc sống bạn hiện đang sống là thích đáng.

Phép ẩn dụ có thể mang tính tích cực hoặc tiêu cực. Đây chỉ là những ví dụ và không phải tất cả phép ẩn dụ đều tương thích với mọi cá nhân. Hãy dành ra một chút thời gian để nghĩ về những phép ẩn dụ khác có thể mô tả hoặc giúp cho cuộc sống của bạn trở nên tốt hơn. 

Khu vườn

Nếu như khu vườn là phép ẩn dụ cho cuộc đời của bạn, bạn có thể thấy rằng các mối quan hệ với gia đình và bạn bè có thể được vun trồng như hoa và rau củ quả. Mối quan hệ, như những bông hoa, cần đươc tưới nước thường xuyên. Chúng cần ánh sáng. Đôi lúc thì cần được cắt tỉa. Đôi lúc lại cần dọn cỏ quanh vườn (hoặc loại bỏ những người bạn độc hại).

Kết quả cuối cùng của sự tỉ mẩn và chăm sóc thường xuyên, với sự can thiệp đúng lúc với sự hiện diện của sâu bọ hoặc sự thối rữa, có thể dẫn đến các cây trồng (hoặc là các mối quan hệ) đang được vun trồng, cung cấp oxy thứ mà hằng ngày bạn hít thở, và tạo ra vẻ đẹp khi hoa nở.

Cuộc chiến

Cuộc sống của bạn có thể được so sánhsánh ẩn dụ như là một cuộc chiến nếu mọi thứ hệt như cuộc thi hay đấu tranh. Trong trận đấu, bạn sẽ luôn chỉ thắng hoặc thua. Nếu ví cuộc đời bạn là một cuộc chiến, bạn sẽ mong rằng cuộc sống này trong mắt bạn không còn chỉ là thắng hay thua.

Quan trọng là các mối quan hệ không phải lúc nào cũng giống như một cuộc ganh đua. Đôi khi,việc giành tình yêu cho nhau sẽ tốt hơn là đúng sai hoặc thắng nhau.

Nhiệm vụ

Nhìn nhận cuộc đời bạn giống như làm nhiệm vụ có thể là điều tích cực hoặc tiêu cực. Bạn nhận thấy rằng mình có tài năng hay những món quà mà bản thân ước rằng có thể sẻ chia. Mặt khác, khi tin vào việc bạn nắm bắt sự thật, bạn có thể cảm thấy mình cần phải thuyết phục người khác đồng quan điểm với mình.

Cũng như các nhiệm vụ xuyên suốt chiều dài lịch sử, cuộc đời bạn có thể là một nền tảng để mang lại sự tốt đẹp cho thế giới. Hơn nữa, bạn có thể xem nhiệm vụ như một sự cần thiết để áp đặt đức tin của bản thân lên những ai không mong muốn lắng nghe chúng. 

Cuộc hành trình

Một chuyến hành trình là phép ẩn dụ điển hình cho cuộc sống bởi nó gợi nhắc cho chúng ta rằng điểm đến không phải là mục tiêu duy nhất. Như bất kỳ cuộc hành trình nào, luôn có những lúc cuộc đời như một đường thẳng tắp, nhưng cũng có lúc nó lại quanh co. Có lúc thăng, cũng có lúc trầm và đầy rẫy chướng ngại trên đường ta đi. Và những bất ngờ cùng với những khám phá thú vị thỉnh thoảng sẽ xuất hiện mà bản thân bạn gần như chưa bắt gặp bao giờ nếu đó không phải là con đường bạn lựa chọn.

Cuộc phiêu lưu

Một cuộc phiêu lưu cũng là phép ẩn dụ xinh đẹp dành cho cuộc sống này. Không phải lúc nào chúng ta cũng biết đích đến của mình, nhưng sự hồi hộp của những chuyến đi (sống ngày qua ngày) để lại cho chúng ta vô vàng sự phấn khích và sẵn sàng đón nhận những thứ mới mẻ.

Tòa nhà

Một tòa nhà chính là phép ẩn dụ vững chắc cho cuộc sống, và có thể là lời gợi nhắc rằng nền tảng vững chắc là yếu tố cần thiết trước khi xây lên cao hơn. Một khi nền tảng vững chắc nằm trong tay bạn, bất kì điều gì có nghĩa với bạn, việc tự tin thêm sàn nhà và phòng sẽ dễ dàng hơn là kiểm tra thời gian và thời tiết.

Tàu lượn siêu tốc

Một chuyến tàu siêu tốc có thể là phép ẩn dụ cho cuộc sống, hoặc nó cũng có thể mô tả các khó khăn chúng ta gặp phải. Ví dụ, những người bị ung thư biết hiệu hiệu ứng tàu lượn siêu tốc của sự chẩn đoán đầy rủi ro. Việc dùng phép ẩn dụ của tàu lượn siêu tốc cũng minh họa rất nhiều những gì mà rất nhiều người đã từng gặp khó khăn hiểu rất rõ những thứ ấy.

Bạn không trải nghiệm đủ những đoạn cao trào của cuộc hành trình mà không có sự tương phản thấp. Như một minh chứng cho giả thuyết này, nhiều nghiên cứu đã tìm ra rằng việc được chẩn đoán mắc bệnh ung thư thay đổi con người ta một cách tích cực như việc đưa ra những thách thức.

Cửa sổ kính màu ghép

Phép ẩn dụ của khung cửa kính màu ghép minh họa không chỉ phần lớn những ánh đèn và sắc màu tạo nên thế giới của chúng ta mà còn là vẻ đẹp trong mỗi người và mỗi hoàn cảnh. Rèn luyện một thái độ biết ơn bằng cách dành thời gian để nhìn nhận những gì không rõ ràng bằng một cái liếc nhìn có thể được sáng tỏ bằng phép ẩn dụ này.

Bộ môn leo núi

Leo núi là một phép ẩn dụ tuyệt vời cho nhiều mặt trong cuộc sống của chúng ta. Nó có thể mô tả nền giáo dục hay những bước tiến mà chúng ta đạt được khi leo lên từng nấc thang chốn công sở. Cuộc sống thường bao gồm các hệ thống phân cấp.

Phép ẩn dụ này cũng là một cách minh họa cho những công việc chăm chỉ, quyết tâm và đôi lúc là sức chịu đựng tuyệt đối để đến được những nơi bản thân ao ước. Hầu hết các đường đi trên núi không thẳng một đường lên dốc, mà nhiều khi nó dẫn chúng ta xuống những thung lũng để đến đỉnh tiếp theo. 

Khả năng phục hồi cảm xúc cho phép bạn đi theo lối mòn như cách nó xuống dốc trước khi nó đổi hướng và quay lên một lần nữa. Điều này có thể cải thiện khả năng thích ứng và bảo vệ sức khỏe tinh thần của bạn trong khoảng thời gian bạn gặp phải căng thẳng.

Cuộc đua

Phép ẩn dụ cho cuộc sống về một cuộc đua có thể mang cả mặt tích cực lẫn tiêu cực. Theo Kinh thánh nói về phép ẩn dụ, chúng ta được sinh ra để chạy đua trên đường đua của cuộc đời không chỉ vì phần thưởng.

Một cuộc đua cũng có thể là phép ẩn dụ khá là tiêu cực như “cuộc đua không dừng lại” (rat race) của cuộc đời mỗi chúng ta, mô tả những lúc chúng ta quá bận bịu từ công việc này sang công việc khác mà bản thân lại chẳng bao giờ thật sự dừng lại để cảm nhận vẹn toàn từng khoảnh khắc đặc biệt. Một mặt khác của sự tiêu cực trong phép ẩn dụ này, cuộc đua có thể mô tả việc luôn luôn tìm đến con đường ngắn nhất, hoặc mong muốn theo kịp bằng bạn bằng bè. 

Phòng xử án

Nếu nhìn nhận cuộc đời bạn như căn phòng xử án, đó hẳn sẽ là một thách thức. Trong căn phòng ấy, mọi thứ có trong đời nên có sự công bằng. Tuy nhiên thực tế thì không phải lúc nào công bằng cũng hiện hữu. Người tốt thì chết trẻ và người mang tội thì lại được tự do. Nếu bạn cố gắng thu nhỏ cuộc sống của mình lại như căn phòng xử án, bạn sẽ chỉ nhận lại vô vàn sự thất vọng.

Bước đệm

Bước đệm là một phép ẩn dụ cho cuộc sống dưới nhiều hình thức. Về nghĩa tiêu cực, bước đệm miêu tả rất nhiều hiện tượng mà chúng ta hầu như chẳng thoải mái ở những khoảnh khắc như trước khi tìm thấy một công việc tốt hơn hay căn nhà to hơn. Mặt khác, bước đệm có thể là một phép ẩn dụ tích cực cho cuộc sống với các mục tiêu định sẵn, và bản thân biết rõ từng bước cần thiết để đạt được mục tiêu ấy.

Theo một nghĩa khác, chẳng hạn những người bước qua các con suối ở một khu vườn Nhật Bản, họ có thể mô tả lại cách mà đôi lúc chúng ta nên đi vòng qua phải hoặc trái để tránh những điều tiêu cực ảnh hưởng đến chúng ta.

Lớp học

Cuộc sống ví như một lớp học theo nhiều cách khác nhau và sẽ luôn có những bài học mới để học hỏi dù bạn ở bất cứ độ tuổi nào. Phép ẩn dụ này có thể là một lời gợi nhắc đến việc giữ cho tâm trí bạn luôn hoạt động và sẵn sàng học hỏi xuyên suốt cuộc đời bạn.

Nhà tù

Khi bạn mất kiểm soát, phép ẩn dụ cho cuộc sống về nhà tù là thích hợp nhất để dùng trong trường hợp này. Bạn có thể sẽ cảm thấy cùng cực và bất lực trước quyền lực của người khác. Nhưng nếu người nắm quyền là bạn, điều đó sẽ khá hữu ích trong việc định hình ra chiếc chìa khóa giải thoát cho sự tự do của bạn, và nó có thể mang ý nghĩa như vậy trong cuộc sống.

Học cách thay đổi tình huống như thế này có thể thay đổi quan điểm của bạn. Hơn thế nó còn giúp giảm lo âu, căng thẳng và lo lắng.

Pin

Một cục pin có thể là phép ẩn dụ cuộc sống của việc cạn kiệt sức lực và rồi được sạc lại xuyên suốt cuộc đời, như vào những ngày cạn kiệt năng lượng làm việc, đa số là vào cuối tuần và chiều tối lúc cần được sạc lại nhất. Thường thì mất một khoảng thời gian nhỏ để sạc lại trong chuỗi ngày dài làm việc để giảm thiểu rủi ro chết pin của bạn (hết năng lượng).

Làm thế nào để ứng dụng phép ẩn dụ vào đời sống

Những ví dụ bên trên chỉ là số ít minh họa lại cuộc đời của mỗi người. Phép ẩn dụ nào là dành cho cuộc sống của bạn? Liệu chúng có thực sự giúp ích hay chỉ gây rắc rối và cản trở những cơ hội của bạn? Việc thay đổi các phép ẩn dụ của bạn là điều có thể thực hiện (như việc thêm một chiếc chìa khóa vào trong ngục tù) nhưng nó đòi hỏi ta phải bỏ ra chút nỗ lực.

Dành một ít thời gian để suy ngẫm về những phép ẩn dụ phù hợp với bạn có thể được dùng để tìm ra những thứ không thực sự mang lại lợi ích gì cho bạn, để thúc đẩy bạn theo hướng tích cực, và giúp bạn tìm ra giải pháp đối phó với những chướng ngại mà tất cả chúng ta đều phải đối mặt ít nhất một lần. Nghĩ về phép ẩn dụ cho cuộc sống của bạn ngày hôm nay, nhưng đừng chỉ dừng lại ở đây. 

Hãy thường xuyên thay đổi phép ẩn dụ cho cuộc sống của bản thân. Liệu chúng có thực sự tích cực mang lại yên bình và sự an nhiên, giúp bạn đạt được mục tiêu hoặc cho bạn thấy được vẻ đẹp thực sự xung quanh? Hay phép ẩn dụ ấy chỉ đơn thuần là bó buộc, kìm hãm cuộc sống bạn lại?

Những phép ẩn dụ cụ thể mà bạn chọn nên phù hợp với chỉ mình bạn, và chỉ một mình bạn thôi. Một sức khỏe tinh thần tốt cần gồm có cả những phép ẩn dụ cuộc sống tốt, giúp bạn nhìn được bức tranh tổng thể của cuộc sống. Sau khi ngẫm nghĩ về phép ẩn dụ về cuộc đời bạn, hãy học cách trở thành một người suy nghĩ tích cực và giảm thiểu được căng thẳng trong chính cuộc đời bạn.

Lời khuyên từ Verywell

Phép ẩn dụ cho cuộc sống có thể hữu ích trong việc vượt qua những vấn đề mà bạn đôi lúc sẽ phải đối mặt. Chúng cũng có thể như một nguồn cảm hứng và động lực thúc đẩy bạn tiếp tục bước đi để đạt được mục tiêu của chính mình.

Vào những thời điểm khác, phép ẩn dụ tiêu cực có thể giữ chân bạn lại hoặc mang lại những cảm giác vô vọng cùng bất lực. Nếu phép ẩn dụ cho cuộc sống của bạn đang gây ra tổn thương thay vì giúp ích cho bạn, hãy tìm cách điều chỉnh lại suy nghĩ của bạn để có một phép ẩn dụ mang hướng tích cực và lạc quan hơn.

NHỮNG CÂU HỎI THƯỜNG GẶP

Phép ẩn dụ là gì?

Phép ẩn dụ là những giả thiết được đặt vào một sự việc, dùng để giải thích hay mô tả một vật hay đối tượng khác, dù cho hai sự vật, hiện tượng không thật sự có mối tương quan với nhau.

Những phép ẩn dụ tốt cho cuộc sống?

Những phép ẩn dụ tốt cho cuộc sống là những gì giúp bạn hiểu rõ tường tận các vấn đề gặp phải và cảm thấy tràn trề động lực để đương đầu với những thử thách ấy. Phép ẩn dụ cho cuộc sống như là so sánh cuộc đời bạn như một khu vườn, một chuyến hành trình, bước đệm, hay phòng học có thể mang đến rất nhiều nguồn cảm hứng, sự tích cực cùng sự phát triển.

Tại sao phép ẩn dụ lại được sử dụng?

Phép ẩn dụ cho cuộc sống có thể giúp bạn suy ngẫm về các vấn đề hoặc trở ngại trong nhiều cách khác nhau. Phép ẩn dụ còn hữu ích trong việc làm cuộc sống của bạn trở nên ý nghĩa hơn và bản thân bạn sẽ cảm thấy biết ơn và đủ đầy. Chúng cũng giúp truyền cảm hứng cho những lúc bạn phải đối mặt với thử thách cuộc đời và tiếp lửa cho bạn theo đuổi mục tiêu của mình.

Những ví dụ về phép ẩn dụ?

Một vài ví dụ về phép ẩn dụ cho cuộc sống bao gồm:

“Cuộc sống là một bài nhạc; chúng ta vẽ nên những nốt nhạc cho chính cuộc đời mình”

“Cuộc sống là trò xếp hình; bạn chỉ có thể thấy được bức tranh vẹn toàn khi bạn đặt hết các mảnh ghép lại cùng nhau”

“Cuộc sống như một khu vườn; với tình yêu và săn sóc bạn có thể vun trồng nên những bông hoa xinh đẹp nhất”

“Cuộc sống là một căn phòng học; những bài học không lúc nào là cũ để bạn học hỏi.”

------------------------

Dịch bởi: toietmoi

Biên tập: Hamy

Nguồn ảnh: Unplash.com, Alamy

Nguồn bài viết: <https://www.verywellmind.com/metaphors-for-life-2330716>

------------------------