Nghệ thuật và quá trình phục hồi sau xung đột: Thay đổi cuộc sống

Sự kết hợp của nghệ thuật trong quá trình phục hồi sau xung đột có thể giúp chúng ta không còn bị giam cầm trong những trải nghiệm đau thương nữa.


Sự kết hợp của nghệ thuật trong quá trình phục hồi sau xung đột có thể giúp chúng ta không còn bị giam cầm trong những trải nghiệm đau thương nữa.


Khi một người sinh ra rồi lớn lên với khoảng thời gian phải cố gắng sinh tồn và chứng kiến khổ đau trong một môi trường đầy rẫy sự bạo lực, thật khó để họ có sức mạnh duy trì khát vọng sống của con người, thậm chí ngay cả khi bạo lực đã chấm dứt và bắt đầu tiến đến giai đoạn chữa lành. Tuy nhiên, có một cách để thay đổi những hiện thực tàn khốc này, đó là nhờ vào mối liên hệ giữa nghệ thuật và quá trình phục hồi sau xung đột.


Quá trình phục hồi sau xung đột được đề cập đến ở đây là các sự kiện diễn ra ngay sau những thỏa thuận hòa bình nhằm chấm dứt mâu thuẫn. Như vậy, nghệ thuật và quá trình phục hồi sau xung đột có liên quan gì với nhau và chúng có thể giúp thay đổi hiện thực như thế nào?


Mối liên hệ giữa nghệ thuật và quá trình phục hồi sau xung đột là gì?


Nghệ thuật và quá trình phục hồi sau xung đột liên quan đến nhau thông qua những cách dưới đây:


  • Cả hai đều được sử dụng như một cách thức để kể lại những chuyện đã xảy ra. Chúng tập trung về những câu chuyện tồn tại trong thời kỳ hậu xung đột. Theo bài báo “Quá trình phục hồi sau xung đột ở Colombia: Một thách thức đối với ngành tâm thần học”, điều này có thể xảy ra theo nhiều cách khác nhau. Sự hỗ trợ và phục hồi có thể tìm thấy trong các hoạt động chú trọng đến nạn nhân của chiến tranh, bao gồm những ban hành như: tạo ra nguồn lực, việc làm, thích ứng và củng cố các thể chế. Ngoài ra, một trong những yếu tố chủ chốt là quá trình xã hội liên quan đến sự tha thứ cũng như hòa giải giữa các bên. Trong nghệ thuật, việc chữa lành có thể đến thông qua quy trình sáng tạo, các cuộc triển lãm và những người đến tham quan.
  • Nhờ hai khía cạnh này mà chúng ta có thể chia sẻ các câu chuyện. (Ví dụ: Chúng ta có thể cho thấy thực tế của bạo lực ở cộng đồng hoặc gia đình sau khi xung đột chấm dứt). Có thể nói, chúng ta được phép thể hiện các vấn đề mang tính tập thể bằng nghệ thuật.


Cảm xúc


  • Hai khía cạnh trên đều chạm đến những phần sâu nhất bên trong con người, bởi những thứ đó đều sẽ ảnh hưởng đến cảm xúc, suy nghĩ và hành vi. Thời kỳ xung đột chấm dứt cũng là lúc hàng loạt cảm xúc được gợi lên sau những trải nghiệm thương đau. Nhờ vào nghệ thuật, chúng ta có thể phơi bày vô thức thông qua việc sáng tạo hoặc chứng kiến quy trình tạo ra một tác phẩm nghệ thuật. Tất cả đều phụ thuộc vào câu chuyện cá nhân của từng người tham gia.
  • Cả hai quá trình này đều là cách để thay đổi nỗi khổ đau. Trong giai đoạn sau xung đột, việc chăm sóc được thực hiện để đảm bảo quá trình hồi phục diễn ra một cách suôn sẻ. Cụ thể là chúng ta đang nói về các hoạt động giúp thay đổi, kiểm soát và chấm dứt những cuộc đối đầu, nhằm mục đích gìn giữ hòa bình cũng như xây dựng lại tất cả từ đống tro tàn. Ngoài ra, thông qua quy trình sáng tạo nghệ thuật, chúng ta có thể bộc lộ nỗi đau như một cách làm dịu những chấn thương mà chúng ta đang phải trải qua.


Liên kết quan trọng nhất giữa nghệ thuật và quá trình phục hồi sau xung đột là sự hàn gắn thông qua từng hoạt động khác nhau. Đồng thời, chúng cũng nhấn mạnh khía cạnh khôi phục lại những gì mà các thương tổn đã gây ra. 



Thực tế cho thấy nghệ thuật là một yếu tố mang tính thay đổi trong thời kỳ sau xung đột


Nghệ thuật là yếu tố mang tính thay đổi bởi vì nó là một dạng ngôn ngữ, cho phép chúng ta được thể hiện bản thân. Tuy nhiên, con người sau chấn thương khó mà biểu đạt thành lời những chuyện đã xảy ra, thậm chí họ cũng gặp khó khăn trong việc nhận biết và diễn tả lại chúng.


Vì vậy, trong những trường hợp này, nghệ thuật hoạt động như một phương thức để mọi người có thể bộc lộ bản thân.


Vậy chính xác thì cơ chế của nó được hoạt động như thế nào? Thực tế cho thấy chúng ta khó có thể nhận thức được những chấn thương. Đôi khi, chúng ta đắm chìm vào mớ cảm xúc và suy nghĩ mà không hề biết cách kiểm soát chúng. Tuy nhiên, vấn đề này sẽ được giải quyết nhờ vào nghệ thuật. Đồng thời, với sự trợ giúp của nó, chúng ta có thể bắt đầu từng bước xây dựng lại tất cả những gì đã đổ vỡ sâu bên trong chúng ta.


Một công cụ đã được công nhận


Vậy nên, nghệ thuật trở thành một công cụ được nhiều người sử dụng trong quá trình phục hồi sau xung đột vì những lợi ích sau:


  • Giúp xây dựng một ngôn ngữ tập thể.
  • Gia tăng sự thương cảm, vì bạn có thể tạo ra cá tính, sự đồng cảm và thậm chí là động lực trong cuộc sống thông qua quá trình sáng tạo. Điều này cũng thúc đẩy mọi người hướng tới cộng đồng và hòa nhập với xã hội hơn.
  • Thoát khỏi sự cô lập, bởi vì thông qua nghệ thuật, mọi người có thể kết nối với chính mình và người khác.
  • Giúp mọi người nhận ra mức độ chấn thương và thúc đẩy họ tìm kiếm sự hỗ trợ bằng nghệ thuật hoặc các hình thức khác như liệu pháp trị liệu tâm lý.


Nghệ thuật có thể thay đổi thực tại bởi vì đó là cách ngăn con người bị giam cầm trong quá khứ của chính mình, đồng thời giải thoát họ khỏi sự đau khổ. Nghệ thuật cũng thúc đẩy mọi người cố gắng thay đổi để sống tốt với những gì đã xảy ra. Do đó, nó trở thành một loại cầu nối có thể giúp mọi người chuyển đổi những bóng ma trong tâm trí thành những thứ tốt đẹp và lành mạnh hơn.


Điều này không hề dễ dàng, đặc biệt đối với những ai đã trải qua một thời gian dài tiếp xúc với bạo lực. Tuy nhiên, nghệ thuật có thể là phương tiện giúp con người đối mặt với những điều đã gây ra tổn thương cho họ.


Thế nhưng, quá trình này sẽ không thể xảy ra nếu người ta không có bất kỳ sự chủ động hoặc mong muốn thay đổi nào. Mặt khác, chúng ta cần lưu ý rằng có các nhóm về chính trị, xã hội và giáo dục đang nghiên cứu mọi quá trình xảy ra sau xung đột. Họ làm vậy để đảm bảo rằng quá trình được thực hiện theo cách tốt nhất có thể, vì mỗi xung đột đều mang những tính chất riêng.


Nghệ thuật, khả năng phục hồi và quá trình phục hồi sau xung đột


Nghệ thuật không chỉ dẫn dắt chúng ta thay đổi những chấn thương ở thực tại mà còn có thể là một yếu tố để gia tăng khả năng phục hồi. Đây là những gì mà Boris Cyrulnik (một nhà thần kinh học, bác sĩ tâm thần, nhà phân tâm học người Pháp) đã chỉ ra. Ông là một chuyên gia cởi mở trong lĩnh vực nghệ thuật, xung đột và khả năng phục hồi.


Cyrulnik khuyến khích chúng ta nghiên cứu quá trình phục hồi trong thời kỳ sau xung đột và coi nghệ thuật là một công cụ hữu ích để phát triển khả năng này. Trên thực tế, ông có một bài giảng mang tên “Khả năng phục hồi và nghệ thuật: Câu chuyện đằng sau những chấn thương tinh thần”. Trong đó, ông nhấn mạnh rằng sau hơn 50 năm chiến tranh ở Colombia, họ có thể sử dụng nghệ thuật như một yếu tố để gia tăng năng lực vượt qua nghịch cảnh. Ông cũng đã viết một số cuốn sách liên quan đến khả năng phục hồi như “Điều kỳ diệu của nỗi đau: Nhận thức về khả năng phục hồi”.


Có vô số cách để tăng khả năng phục hồi thông qua nghệ thuật. Ví dụ:


  • Phim ảnh
  • Nhạc Opera
  • Văn học
  • Nhiếp ảnh
  • Hội họa
  • Âm nhạc


Ngoài ra, Cyrulnik còn coi liệu pháp trị liệu tâm lý như một hình thức nghệ thuật. Ông tin rằng nó có thể giúp thay đổi các chấn thương tinh thần, những chuyên gia sử dụng liệu pháp này sẽ chuyển hóa nỗi thống khổ thành một loại ngôn ngữ có thể hiểu được với những người đã trải qua kinh nghiệm đau thương.


Kết luận


Nghệ thuật sẽ mang lại tác động to lớn nếu chúng ta biết sử dụng đúng cách, nó có thể giúp thúc đẩy khả năng phục hồi của cá nhân và tập thể đã trải qua những thương tổn do chiến tranh.


Đây không phải là lựa chọn duy nhất. Tuy nhiên, đây là cách giúp những người đang gánh chịu nỗi đau tột cùng có động lực để tiến lên phía trước bằng các hình thức khác nhau. Có thể coi nghệ thuật là một phương thức giải phóng con người khỏi quá khứ.


Hãy thoát khỏi tác động của chiến tranh, những nỗi đau và nỗi thống khổ mà nó mang lại, và hãy trang bị cho chính mình các yếu tố liên quan đến nghệ thuật. Điều này chắc chắn sẽ giúp con người thay đổi, bởi nó là công cụ mang lại hòa bình cho chính chúng ta và cộng đồng. Bằng cách này, chúng ta có thể hướng tới sự an lạc thực sự trong quá trình phục hồi sau xung đột.



------------


Dịch bởi: Trần Khánh Huyền

Biên tập: Khuynh Thần

Ảnh: burst.shopify.com

Tham khảo: Exploring your mind (2021). Art and Post-Conflict Recovery: Transforming Lives [Online] Available at: https://exploringyourmind.com/art-and-post-conflict-recovery-transforming-lives/ [Accessed 31 August 2021]


----------

BẢN THẢO
Bài viết liên quan