Tại sao chúng ta rất hay phán xét người khác?
Việc ghét bỏ người khác mâu thuẫn với việc yêu thương bản thân mình. Điều gì ép buộc chúng ta phải làm điều đó?NHỮNG ĐIỂM CHÍNH
- Mọi người phán xét người khác để lảng tránh việc suy nghĩ về cảm giác tự ti và xấu hổ bên trong mình.
- Vì việc phán xét người khác không bao giờ có thể mang lại cho một người những gì họ thực sự cần, họ cảm thấy như thể họ cần phải tiếp tục làm điều đó.
- Người ta có thể lựa chọn để không tiếp tục vòng tròn luẩn quẩn của sự phán xét.
Việc phán xét người khác không liên quan gì đến người mà bạn đang phán xét.
Đối với nhiều người mắc hội chứng rối loạn ăn uống, việc đưa ra phán xét về việc lựa chọn thực phẩm và cơ thể của người khác là một trong những lý do. Việc phán xét người khác không đồng nghĩa với việc nói lên sự bình đẳng, sự đa dạng, lòng nhân ái và sự đồng cảm. Vậy tại sao điều này lại xảy ra?
Đâu là lý do đằng sau sự phán xét? | Nguồn ảnh: Unsplash.com
Rất nhiều người không có đủ may mắn để nhận được tình yêu thương vô điều kiện. Vì vậy, họ vô thức nhận định ý tưởng rằng mọi thứ luôn có giới hạn. Sự hấp dẫn, của cải, tuổi trẻ, sắc đẹp, thành tựu, và, rốt cuộc, tình yêu thương - cũng có một hạn mức nhất định, quy định một số ít người nhận được những điều này. Họ có một niềm tin vào sự hữu hạn. Khi người khác có được thứ gì đó, có vẻ như họ bị tước đoạt đi thứ ấy. Số lượng là có hạn và việc nướng thêm một chiếc bánh lớn hơn cho tất cả mọi người là điều không thể.
Tác động ở đây là, để đánh giá người khác, ta cần nhìn nhận theo một thứ tự có cấp bậc và sự phân cấp từ trên xuống. Bạn cho rằng khi hai người chạm trán nhau, sẽ có một người tốt hơn và một người kém hơn. Bạn có thể sử dụng bất kỳ số liệu nào để đánh giá — sự giàu có, địa vị, khả năng xã hội — còn chứng rối loạn ăn uống thì buộc bạn phải chọn kích thước, cân nặng và các lựa chọn về thực phẩm và tập luyện. Bạn nghĩ rằng nếu bạn không phải là người tốt hơn, thì bạn nên cẩn thận hơn! Bạn có thể là người tồi tệ hơn họ.
Bạn cảm giác như thể bạn phải tiếp tục làm điều đó
Và vì vậy, chủ nghĩa phán xét là về sự an toàn. Nếu bạn là "người tốt hơn" trong một tình huống nhất định, bạn không phải lo lắng rằng mình có thể là "người kém hơn". Bạn không cần phải nghĩ về cảm giác tự ti, xấu hổ và nhìn chung là không đủ tốt.
Bởi vì chủ nghĩa phán xét phá hủy các mối quan hệ. Nếu bạn giỏi hơn ai đó, bạn đang cách xa khỏi họ. Bạn ở trên họ chứ không phải bên cạnh họ — và vì vậy, không có ai ở bên cạnh bạn.
Và, tất nhiên, bởi vì sức mạnh thực sự không phải đến từ việc để đánh gục người khác. Sức mạnh phải đến từ việc bạn biết bạn là ai, bạn coi trọng điều gì và bạn muốn sống với sự thật đó như thế nào. Đó là biết rằng bạn có thể có đủ khả năng để trở nên hào phóng bởi vì bạn đủ đầy và có đủ để chia sẻ với những người khác. Đối xử với bạn tốt hơn không đồng nghĩa với việc tôi bị đối xử kém đi; thay vào đó, nó làm cho thế giới mà tôi đang tồn tại trở nên tốt đẹp hơn. Chúng ta nướng thêm một chiếc bánh lớn hơn; và tất cả chúng ta đều thắng.
Bởi có lẽ bạn cũng hiểu được cảm giác của việc thích phán xét. Đó là một cảm giác nhẹ nhõm thoáng qua nhưng sau đó, ở một mức độ nào đó, bạn ý thức rằng bạn không hề cư xử đúng với con người mà bạn thực sự muốn trở thành. Hiện tại, bạn cảm thấy khá hả hê, an toàn về mặt cảm xúc nhưng ở một mức độ nào đó, bạn nhận thức được rằng bạn đang lún vào một mánh khoé rẻ tiền, bẩn thỉu để khiến bản thân cảm thấy mình có giá trị hơn. Nhưng bạn cũng có thể cảm thấy như thể bạn không còn sự lựa chọn nào khác, như thể bạn không bao giờ có thể sở hữu bất kỳ thứ gì mà không đánh cắp nó từ người khác.
Phán xét là một vòng tròn luẩn quẩn | Nguồn ảnh: Unsplash.com
Và bạn phải tiếp tục làm điều đó. Vì đó không phải là những gì bạn thực sự cần và nó không mang lại cho bạn sự tôn trọng thực sự mà bạn cần, làm điều đó không bao giờ có thể thỏa mãn được bạn. Bạn sẽ phải đánh giá người này, người kia và một người khác nữa, để giữ cho trò chơi đố chữ được tiếp tục. Bạn sẽ phải tìm đến những kẻ nghiện, những tay tội phạm, những bà mẹ tồi tệ để giữ đầu bạn nổi trên mặt nước với chiếc phao cứu sinh thay vì học cách làm sao để bơi.
Thêm vào đó, bây giờ bạn đang sống trong một thế giới đầy rẫy sự phán xét bởi vì bạn đã mời gọi thế lực đó vào trong cuộc sống của mìnhbạn. Bạn thậm chí có thể gặp khó khăn trong việc giữ những phán xét của mình với người khác và cuối cùng cũng phán xét bản thân một cách cay nghiệt như cách bạn phán xét những người khác, thật mỉa mai làm sao khi ban đầu bạn phán xét người khác là để cứu vãn lòng tự trọng của mình.
Mở rộng tấm lòng
Sự cởi mở trong suy nghĩ giúp bạn biết yêu người khác và trở nên đáng yêu hơn | Nguồn ảnh: Unsplash.com
Nhưng có lẽ bạn có thể nhận ra rằng bạn có quyền lựa chọn. Cho dù bạn bị phán xét hay đang bị phán xét, bạn đều có thể chọn không tiếp tục vòng tròn luẩn quẩn này. Bạn có thể từ bỏ nỗi ham muốn trở nên tốt hơn người khác và bắt đầu học cách biết thế nào là đủ cho bản thân. Bạn có thể thấy bản thân đáng được yêu và những người khác đáng được yêu, và yên tâm khi biết rằng có đủ tình yêu cho tất cả mọi người. Bạn có thể nhường chỗ cho sự yếu đuối của chính mình cũng như sự yếu đuối của người khác, sự yếu đuối ấy có thể bao gồm cả chủ nghĩa phán xét.
Khi chúng ta đối xử tốt với người khác, chúng ta cũng tìm thấy nhiều không gian hơn để đối xử tốt hơn với chính mình.
------------
Dịch bởi: Cecile
Biên tập: Mahoney Queen
Ảnh: Unsplash.com
Tham khảo: Dana, H. (2021). Why Do We Judge Other People?. Retrieved 7 October 2021
Available at:
------------